Bouwen naar de hemel

Als ik mijn dochter naar bed breng, zet ik soms het zonnestelsel boven haar hoofd aan. Met een druk op de afstandsbediening zetten de planeten zich in beweging. Ze wil astronaut worden, dus zo droomt ze lekker weg.

Foto Erik Zachte

Eise Eisinga moet ook gedroomd hebben van de oneindigheid buiten de dampkring. Hij bouwde tussen 1774 en 1781 in zijn slaapkamer in Franeker immers zijn wereldberoemde planetarium. Het is een meesterwerk van wiskunde en vakmanschap. Het klokwerk draait inmiddels 250 jaar rond. Saturnus, de buitenste planeet die in de Friese stad te vinden is, heeft al inmiddels 8 rondjes gedraaid tussen het servies en de bedstee.

In zijn boek ‘De Hemelbouwer‘ laat Arjen Dijkstra echter zien dat Eisenga zoveel meer was dan alleen die hemelbouwer. Hij was succesvol wolkammer, en politiek actief in een buitengewoon roerige tijd. Hij zat zelfs in het gevang in Leeuwarden, wegens zijn aandeel in de patriottische opstand van 1787 en werd verbannen.

Zijn verhaal als ondernemer laat zien hoe internationaal de wereldhandel in die tijd al was. De wol uit heel Friesland werd door zijn bedrijf gekamd. Dit was het rechtleggen van de vezels en het verwijderen van onzuiverheden. Hij had hiervoor soms wel duizend mensen in dienst. Deze wol kwam tenslotte via een aantal tussenhandelaren in Engeland terecht.

Door dit inkomen kon hij zich bezig houden met wat hij echt belangrijk vond. In Franeker was door de universiteit en actief wiskundig klimaat. Hij had al jong les gehad, en ook zijn geschriften werden later uitgegeven. In zijn huis tegenover het stadhuis begon hij het planetarium. Gedurende zijn leven kreeg het al vele duizenden bezoekers. Vlak voor zijn dood verkocht hij het aan de staat, na een bezoek van de koning. Hierdoor wist hij dat zijn nalatenschap in stand zou blijven.

Dijkstra beschrijft in dit mooi vormgegeven boek met vlotte pen het leven van deze veelzijdige vries. Ieder kan er inspiratie in vinden, al was het maar in de verrassing die de kaft herbergt. De ene bouwt zijn hemel in zijn bedrijf. Een ander zal de revolutionair bewonderen. En mijn dochter en ik, wij dromen verder van verre planeten.

Het boek is te koop via onze managementboek link