Management als Dogma

Iedereen ergert zich wel eens aan bureaucratie. Waarom moet men om een Paarse krokodil terug te krijgen eerst drie formulieren invullen? Dat kan kan toch sneller en menselijker. Marjolein Quené ergerde zich blijkbaar zo dat ze een heel boek schreef over de opkomst van het managementdenken.

In ‘Voorbij de Managementmaatschappij.’’ beschrijft Quené de opkomst van de ‘Managementleer’. Dit heeft in haar ogen geleid tot een ‘modelmanager’, die opgeleid is om deze beginselen tot uitvoering te brengen. De ‘modelmanager’ is ontstaan in het bedrijfsleven, maar is volgens Quené inmiddels ook de norm in de publieke sector.

Beeld Wiki, Creative commons licentie

Uiteraard begint Quené met Frederic Taylor en zijn Scientific Management. Taylor zag hoe door het opdelen van taken een bedrijf veel efficiënter kon draaien. Vervolgens gaat Quené over naar McKinsey, die de basis heeft gelegd voor het modern begroten. De management leer van Quené is dan ook heel breed. Vrijwel alle innovaties op het gebied van bedrijfsvoering en financialisering alsmede de ‘homo economicus’  worden onder deze paraplu geschaard. In mijn opinie  zijn bedrijfskunde en het aansturen van mensen iets wezenlijk anders, maar volgens Quené is het een grote vergaarbak van ellende. Ook de platformeconomie en het aandeelhouderskapitalisme komen uiteraard langs.

Vervolgens beschrijft Quené in detail hoe processen binnen bedrijven en overhedenlopen. Dit kijkje in de keuken kan ze geven vanwege haar jarenlange ervaring als adviseur voor dergelijke bedrijven. Ik vermoed dat ze teleurgesteld is in wat ze daar heeft aangetroffen. Quené beschrijft het alsof ze een outsider is, die een elite – aangestuurd door het dogma van de managementleer – de ware inventiviteit van het individu ziet verknallen.

Op de vraag hoe het dan wel moet antwoordt Quené met inspiratie die ze opdoet bij de filosofe Hannah Arendt. Men moet ‘Moreel handelen’. Het systeem van processen, en daarbij horende doelen, is geen excuus om dat niet te doen. Arendt was natuurlijk ook degene die het proces van Adolf Eichmann analyseerde en daar zag hoe het uitschakelen van de moraal verschrikkelijke gevolgen had.