Managen als een keizer. Recensie Handboek voor de heerser.
18/02/2018China is dezer dagen in trek. Niet alleen door de geweldige serie van Ruben Terlou, maar ook omdat de economische draak is ontwaakt. Ook de (technocratisch) ‘geleide volksrepubliek’ als bestuursprincipe wordt in deze roerige tijden door sommigen gewaardeerd.
En dus is het interessant om te kijken hoe de tips van de oude Chinezen ons kunnen helpen in deze tijd. In de jaren ’90 verschenen al diverse boeken rond de lessen van meester strateeg Sun Tzu voor managers. Ook de voortdurende populariteit van de Tao-te-Tsjing van Lao Tse past in dat rijtje.
Fotograaf @RubenTerlou gaat op zoek naar kluizenaars in de bergen van China, maar niet iedereen is daar enthousiast over. Door het hart van China: vanavond om 20.15 uur op #NPO2. #hartvanchina pic.twitter.com/uURdmIUQtY
— VPRO Reisseries (@vproreisseries) 4 februari 2018
En nu is er dus Tang Taizong, in een boek gebaseerd op gesprekken met zijn ministers , de Zhenguan Zhengyao. Dit ‘Handboek voor de heerser’ wordt ons in het westen bezorgd door zijn huidige naamgenoot Chinghua Tang. Tang Taizong was keizer in zevende eeuw na Christus. Uit de gesprekken komt hij naar voren als een wijze vorst, die vooral niet bang is voor tegenspraak en ook snapt wat voor effecten zijn besluiten hebben op langere termijn. Hij doet mij het meest denken aan de Filosoof-Koning die Plato voor ogen had.
In typische oosterse stijl worden de wijze lessen verpakt on korte anekdotes van twee alinea’s. Deze worden vaak verlevendigd met voorbeelden van eerdere Chinese heersers of een parabel met dieren. Een voorbeeld is bijvoorbeeld Corruptie. ‘Zelfs als de dader niet wordt gepakt leeft hij wel in angst. Vogels en vissen laten zich door het aas lokken. Mensen die zich laten leiden door hebzucht zijn eigenlijk niet anders dan vogels en vissen’
Sterk in het boek is dat het niet in een isolement leeft. Het verwijst naar de boeken van het confucianisme en citeert uit de vijf klassieken. Ook worden de strategische lessen van Sun Tsu in de praktijk behandeld en geflecteerd op de Lao Tse. Dit geeft ook mooi weer hoe we de lessen uit dit boek kunnen gebruiken in onze dagelijkse praktijk.
(Afbeelding Wikipedia)
Minder is dat in zijn bezorging, Chingua Tang ons telkens er weer op wijst hoe groot Taizong wel niet was. Hij lijkt steeds te willen bewijzen dat zijn naamgenoot echt de meest succesvolle Chinese keizer was. Andere bronnen zijn kritischer, en wijzen bijvoorbeeld op zijn nederlaag in Korea.
Soms is het ook wel grappig, zoals bijvoorbeeld wanneer Chingua Tang dit handboek voor de heerser vergelijkt met Machiavelli’s ‘Il Principe’. Hoewel hij van weinig kennis van dat boek getuigd, geeft hij wel een mooie sneer uit de pan: de heersers die de raad van Machiavelli opvolgden, heerden maar een paar jaar, terwijl de Tang dynastie eeuwen stand hield.
Het boek is klein en compact, en daarmee ook een prima cadeau voor de manager met een oog voor de klassieke wijsheid.. Het is zeker geen ‘handboek’ voor een manager, daarvoor is de collectie wijsheden te weinig gestructureerd. Maar als een manager om een nieuwe zet verlegen is, of een moeilijk besluit afweegt, kan het natuurlijk geen kwaad om te kijken hoe Tang Taizong het doen. Jouw dynastie houdt het dan misschien ook nog wel even vol.