Het brein: Stroop en fietsfoutparkeren

In mijn tweede blog over TEDxUtrecht aandacht voor de hersenen van mensen. Op TEDx besprak Reint Jan Renes waarom gedragsverandering vaak niet werkt. Vertellen dat je ergens niet je fiets mag parkeren richt de aandacht van mensen juist op het feit dat het een goede plek is om te parkeren.

De ploeterende verkeersambtenaar zal waarschijnlijk de fietser binnensmonds vervloeken. Maar eigenlijk kan de fietsers er weinig aan doen. Dit is nou eenmaal hoe zijn hersenen werken. Hij ontvangt onbewust een aantal signalen, die hij koppelt aan zijn doel – snel bij zijn bestemming zijn. Een rationele overweging wordt niet gedaan.

In zijn baanbrekende boek “Ons feilbare denken” beschrijft Daniel Kahneman dit proces. Hij laat ons de zogenoemde Strooptest te doen. Probeer het zelf maar. Probeer de woorden hieronder hard op te lezen.

Dat dit nog niet zo makkelijk gaat moge duidelijk zijn. Kahneman verklaart dit door onderscheid te maken tussen het Systeem I denken en het Systeem II denken. Als je gebruik maakt van systeem I denken regeer je op het sterkste signaal (de kleur) en ben je geneigd om die uit te spreken. Je moet jezelf dwingen op de woorden uit te spreken. Je zult echt moeten kijken wat er staat en op basis daarvan je reactie bepalen. Dit is systeem II denken. Deze verschillende denkprocessen lopen in het dagelijks leven vaak door elkaar

Ook in workshops vindt vaak systeem I denken plaats. Het is dan ook goed om je te realiseren op basis van wat er nu eigenlijk iets besloten is. Is het een rationele beslissing, en welke invloed hadden de sfeer en de setting. Dit is dan ook één de redenen dat het LEF Future Center een project naar ideale besluitvorming is gestart.

De fietsambtenaar hierboven was dus eigenlijk kansloos tegen dit systeem I denken. Hij moet of zorgen dat zij de signalen die zijn gewenste fietsparkeerplek uitstralen aansluiten bij systeem I denken, of mensen moeten verleiden dan wel dwingen om Systeem II te gaan denken.

Koop het boek van Kahneman in onze webwinkel