Politieke heksenbrij en expert debriefs

Martin Hetebrij beschrijft in zijn boek “Macht en Politiek handelen in Organisaties een onderwerp dat in Nederland vaak taboe is. Macht en hoe je dat kan inzetten in een organisatie. In Nederland, in onze ogenschijnlijk egalitaire samenleving gebruikt iedereen natuurlijk wel macht, maar worden de structuren zo opgezet, dat het polderen, inieder geval aan de oppervlakte domineert. Dat laat onverlet, dat het goed gebruiken van macht, en het slim politiek handelen ook, of misschien wel juist in onze organisaties plaatsvindt

Hetebrij gebruikt Hannah Arendt’s “Human condition” om te onderscheiden hoe een mens eigenlijk kan handelen. Zij onderscheidt het “arbeiden”, zaken om te overleven, voedsel maken. Daarnaast is er “werken”, het maken van duurzame goederen en andere dingen die van te voren zijn bedacht. Tenslotte is er “Action”, het handelen en communiceren. Als je dit doet om je doel te bereiken, gebruik je je “Virtu”, zoals Macchiavelli dat in zijn meesterwerk “Il Principe” omschreef en neem je het lot in je eigen handen. Hierover gaat het in deze blog

.

Hetebrij ontleedt elke handeling in een aantal kenmerken die je in o

genschouw moet nemen als je gaat handelen: wat is je probleem en je doel; wat is je

positionering en je rol; welke communicatie en macht ga je inzetten; hoe is je programmering opgebouwd en wat staat er dan op de agenda. Al deze zaken zijn natuurlijk niet alleen op een persoon, maar ook op een grop die een bepaald doel wil bereiken.

Hetebrij onderscheidt ook een aantal niveaus waarop dit speelt: allereerst is er het praktisch politiek handelen om een situatie op te lossen; vervolgens het strategisch politiek handelen om invloed uit te oefenen. Tenslotte het organiserend handelen om de posities van waaruit gehandeld wordt te veranderen. Dit laatste is natuurlijk het moeilijkst, zeker wanneer de constellatie zo vast zit dat het handelen beperkt. Hetebrij gaat dan ook uitgebreid in op welke systeemanalyse dan nodig is. Welke partijen belangrijk zijn en om aandacht vragen.

Het briljante van het boek is dat hij al deze droge kost illustreert met voorbeelden uit “The Godfather” van Francis Ford Coppola uit 1972. Bijna elke actie van Don Vito is op deze man van strategisch en politiek handelen, van het beroemde “offer you can’t refuse” tot de vlucht naar Las Vegas. Mario Puzo’s klassieker is nog even actueel als altijd.

En nu voor ons

Hoe dit inzicht nu te gebruiken als moderator? Allereerst is goed om te beseffen dat wanneer we een doel en bijbehorend actieprogramma maken, zeker als we dat volgens een logische methode als de LFA doen, niet de politieke dimensie moeten vergeten.

Daarnaast past het goed bij expert debriefs, om de echte kennis van een expert, vaak impliciete kennis van hoe de wereld in elkaar zit, te ontsluiten.

Voor de debrief van een expert hadden Alex en ik het volgend bedacht. Het belangrijkste was niet zo zeer wie er in het netwerk zat, maar hoe iemand toegang tot dat netwerk kreeg. Het was immers een netwerk van “echte old boys”, waar de buitenwereld niet echt serieus werd genomen. De expert had toegang omdat hij uit die wereld kwam.

Hiervoor hadden we bedacht om eerst de 7 partijen langs twee assen te plaatsen (koploper/achterpblijver, open/gesloten), vervolgens de expert story telling te laten doen over elk bedrijf. Vervolgens zouden de deelnemers zich elk in een bedrijf gaan inleven en bedenken wat de essentie van het bedrijf was, en wat ze belangrijk zouden vinden om mensen te accepteren. Hiervoor kregen de deelnemers handvaten mee uit Hetebrij’s politiek handelen. Immers, het toegang krijgen tot een netwerk is niets minder dan dat. Hetebrij onderscheidt als genoemd de volgende elementen in een politiek handelings traject: Probleem, doel, positionering/rol, agendering, ontmoetingen, gespreksinzet, programmering, inzet communicatie/macht. Deze strategiën zouden vervolgens met de expert getoetst worden en met allen besproken.

Site Hetebrij: De Politieke Dimensie

Koop dit boek op Bol.com